Sosyal Medya

Makale

Türkiye’nin dini temsili meselesi

tarihinde yayınlandı.

"Ä°ran’ın, Irak’ta, Suriye’de, Yemen’de mezhepçi yaklaşımlarını doÄŸru bulmuyoruz. Ä°ranlılara hep ÅŸunu söylemiÅŸimdir: “Ne Sünni ne de Åžii. Ä°slami, Ä°slami. Olaya böyle bakmak lazım. Biz, mezhepçi bir yaklaşım içinde olmadık.”

Bunları CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan, Suudi Arabistan gezisi dönüşünde gazetecilere söylüyor.

Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanı Prof. Dr. Mehmet Görmez Hoca ile Ä°ran’a yaptığımız gezi sırasında da, Görmez Hoca’nın Ä°ran’ın uluslar arası camiada çalışan dini örgüt temsilcilerine bu yönde hatırlatmalarda bulunduÄŸunu biliyorum. Mesela şöyle bir hatırlatma:

“Endonezya’lı Bakan bize ‘Bizde düne kadar ÅŸiicilik seleficilik gibi hareketler yoktu. Gençlerimiz Ä°ran’a Suudi Arabistan’a gidip döndüler, ÅŸiicilik seleficilik tartışmaları baÅŸladı ve bizim insanımız bu kavgayı anlamıyor.’ dedi. Mazeya’da bu gergin tartışmalar sebebiyle ÅŸiilik yasaklandı. Balkanlar’da, Afrika’da Ä°slam’ı yeni tanıyan gençler, öncelikle bu mezhep gerilimlerine tanık oluyorlar. Bunlar iyi geliÅŸmeler deÄŸil.”  

Ä°ran’da devletin din ile içiçeliÄŸi çok bariz. Devletin başında “Dini lider” var, onu da denetleyen Hubregan Meclisi yine din ağırlıklı bir meclis, bu meclis ayrıca normal milletvekillerinden oluÅŸan Meclis’in kararlarını da denetliyor. Toplum da yoÄŸun bir dini aidiyetle din adamlarıyla irtibatlı.

Åžunu söyleyebilirim: Ziyaret ettiÄŸimiz ve özellikle ikisinin Hameney’in yerine geçebileceÄŸi tahmin edilen, “Merce-i Taklid” konumundaki “Ayetullah”ların her biri, neredeyse bizim Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığından daha cesim mekanlarda hizmet veriyorlar.  Kendilerine Ä°ran’ın içinden dışından (mesela Irak’tan, Yemen’den, Bahreyn’den, belki Türkiye’den) binlerce insan baÄŸlı ve “Humus - BeÅŸte bir” Ã¶düyorlar. Bununla dünyanın her yerinden öğrenci okutuyor, onları yetiÅŸtirip, birer “Dai- Davetçi” halinde dünyanın farklı yerlerine gönderiyorlar.

Benzeri bir durumun Suudi’ler için de varit olduÄŸu biliniyor.

Bu bilgileri, Türkiye’nin durumunu tahlil etmek için de görmeye ihtiyaç var. Ä°ran’daki temasları izlerken doÄŸrusu bunları düşünmeden edemedim. Biz laik bir ülkeyiz ve Diyanet bu yapı içinde çok “sınırlı sorumlu” bir konuma sahip. Emin olun bu sınırlı sorumlu yapı içinde Ä°ran’da dini meseleleri her biri bir Diyanet cesametindeki ÅŸahsiyetlerle gerçek boyutlarıyla konuÅŸma imkanı yok.

Ancak fiilen gerçekleÅŸen bir ÅŸey var:  

Ä°ran Türkiye’yi ağırlıklı bir “Ä°slam ülkesi” olarak görüyor. Bu tanımlama, bana göre devletten o Ayetullahlar dünyasına kadar her yerde var. O, Türkiye’den gelen ve “Laik bir ülkenin Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanı” olan kiÅŸiliÄŸe, resmi hüviyetini çok aÅŸan bir itibar gösterilmesini saÄŸlıyor. Bundan hiç şüphesiz  Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanı Prof. Dr. Mehmet Görmez Hoca’nın bu görevde bugüne kadar sergilediÄŸi kiÅŸiliÄŸin de etkisi bulunuyor.

Ayrıca CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın yazının başında sunduÄŸum sözleri de, “laik devlet” muhtevasından öte, Türkiye’nin bir “Ä°slam ülkesi” olarak özgün bir tavrı sahiplendiÄŸini ortaya koyuyor ki, bu, Mehmet Görmez Hoca’nın ordaki temsiliyetine bihakkın yansıyor.

Aslında dünyanın neresinden bakılırsa bakılsın, neredeyse bütün gündemlerin odaklaÅŸtığı bir coÄŸrafya olan Ä°slam coÄŸrafyasında, Ä°slam tanımlamalarının hayati önem kazandığı bir zamanda, bu coÄŸrafyanın en kadim devletlerinden biri olan Türkiye’nin Ä°slam’la alakasının hayati önem arzetmemesi mümkün deÄŸildir.

Bu durum ister Ä°ran, Suudi Arabistan gibi farklı “Ä°slam iddiası” olan ülkelerde olsun, ister daha nötr Ä°slam ülkelerinde olsun ve ister Ä°slam dünyası ile ÅŸu veya bu ÅŸekilde irtibatı olan ülkelerde olsun en net kabullerden birisidir.

Demek istediÄŸim ÅŸu: Laik tanımlamalar ayrı, ama Türkiye’nin Ä°slam ülkesi karakterini daha derinden kabul etmemiz ve dünya ile iliÅŸkide bunu dikkate almamız Türkiye için hayati önem arzetmektedir.  

Bir diÄŸer konu da, Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanına refakat eden dini hüviyetli (mesela Din Ä°ÅŸleri Yüksek Kurulu BaÅŸkanı, Konya Müftüsü gibi) kiÅŸilerin cübbe-sarık gibi dini kıyafetle toplantılarda hazır bulunmalarının saÄŸlanması lazım. Bu çok daha saÄŸlıklı bir temsiliyeti temin edecektir diye düşünüyorum.  

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.